Over het gebied

De Friese IJsselmeerkust is het gebied tussen de Afsluitdijk en de Noordoostpolder bij Lemmer. Het is de noordoostelijke grens van het IJsselmeer en de zuidwestelijke grens van de provincie Fryslân. Onderstaande kaart toont het gebied. Voordat de Afsluitdijk in 1932 werd aangelegd, was de Friese IJsselmeerkust een dynamisch gebied. Het stond onder invloed van het getij. Na afsluiting van de Zuiderzee is deze dynamiek verdwenen. Toch herbergt deze kust nog altijd unieke landschappelijke en ecologische kwaliteiten

Waterpeil

Het waterpeil van het IJsselmeer is na afsluiting vastgelegd op het niveau van laag water. Hierdoor is langs de Friese IJsselmeerkust ongeveer 1500 hectare aan intergetijdengebied – het gebied dat onderloopt bij hoogtij en droog komt te liggen bij laagtij – drooggevallen. Op deze manier is ongeveer 4000 hectare aan buitendijkse Friese waarden ontstaan. Een deel hiervan is ingepolderd, zoals de Makkumer Zuidwaard. Andere delen bestaan uit unieke en beschermde natuurgebieden.

Ecologie

Het IJsselmeer is een uniek natuurgebied van internationale betekenis. Voor vogels is het een belangrijk gebied. Grote aantallen vogels verblijven, foerageren, rusten en broeden in het open water van het IJsselmeer en aan de randen van het gebied. Het ecosysteem van het IJsselmeer vormt het grootste aaneengesloten zoetwatergebied van West-Europa. De natuurlijke oeverhabitats komen verder nog weinig voor in Nederland en zijn van nationaal belang voor vissen en vogels. Ook is het gebied van belang voor kleine zoogdieren. De buitendijkse natuurgebieden sluiten naadloos aan op het binnendijkse natuurnetwerk van Fryslân.

Toerisme, recreatie en regionale economie

De invloed van het water op het land is op veel plaatsen in het landschap, en in dorpen en stadjes, nog goed zichtbaar. Dit is een grote aantrekkingskracht van de regio voor recreatie en toerisme. Ook is dit gebied op toeristisch vlak sterk verbonden met het aangrenzende Friese Merengebied.

De landbouw langs de Friese IJsselmeerkust is ook een belangrijk element in het landschap. De oude kleinschalige verkavelingen aan weerszijden van de IJsselmeerdijk zijn uniek en zorgen voor een aantrekkelijke beleving van het oude landschap. Daarmee wijkt in dit gebied de landbouw af van de landbouwbedrijven elders die een meer grootschalig karakter hebben en produceren voor de wereldmarkt.

Waterveiligheid

De aanleg van de Afsluitdijk heeft de veiligheid van de gebieden rondom het IJsselmeer sterk vergroot. Echter kunnen er ook nu nog hoge waterstanden optreden. Daarom zijn de dijken rond het meer van essentieel belang voor de veiligheid van de laaggelegen gebieden achter de dijk. Deze dijken zijn ontworpen om het water ook bij pieken te kunnen keren.

Landschap en cultuurhistorie

Het huidige landschap van de Friese IJsselmeerkust is weids, met brede vergezichten, terwijl de elementen ín het landschap juist klein van maat en schaal zijn. Steden en stadjes zijn van dorpse schaal en boerderijen lijken haast achteloos in het landschap te liggen. Rust en ruimte zijn de sleutelwoorden in dit landschap.